Đức Bênêđictô XVI: một trí thông minh nhân từ

Đó là ấn tượng không thể phai mờ tôi lưu giữ trong cuộc gặp với Joseph Ratzinger…

Tang lễ của Đức Bênêđictô XVI sẽ diễn ra tại Rôma ngày thứ năm. Trong 48 giờ, tất cả các nhà bình luận đều đưa ra ý kiến của họ về ngài. Tôi không biết có bao nhiêu người trong số họ đã gặp ngài… Cá nhân tôi may mắn và tôi muốn nói đôi lời về cuộc gặp này. Đó là trước khi ngài được bầu làm giáo hoàng: khi ngài ghé Paris để dự một cuộc họp của Viện (mà ngài là thành viên), ngài dành cho tôi một giờ phỏng vấn. Tôi có nhiều câu hỏi và ngài đã thẳng thắn trả lời: nhưng điều khiến tôi bối rối là ngài cũng đặt câu hỏi cho tôi – và lắng nghe câu trả lời của tôi với một chiều sâu nhân từ mà tôi chưa từng thấy vào thời điểm này ở bất cứ ai khác. Tôi nhớ các sinh viên đã nói về ngài khi ngài dạy tại Đại học Tübingen: “Ratzinger là duy nhất. Khi chúng tôi nghe ngài giảng, chúng tôi cảm thấy mình thông minh. Ngài là người cho chúng tôi thấy trí thông minh của mình.” Rất ít sinh viên nói điều này về giáo sư của họ.

Trí thông minh nhân từ và cởi mở với người khác là những đặc điểm của Joseph Ratzinger. Nhưng có một số người nói ngài không khoan dung… Ý kiến không chính xác, nhưng đó không hoàn toàn do lỗi của họ: Đức Bênêđictô XVI tương lai đã làm bộ trưởng bộ Tín Lý hơn hai mươi năm – nhưng thời đại chúng ta xem đó là điều bất thường có một “giáo lý đức tin”. Thay vì “đức tin”, thời đại chúng ta thích nói “tâm linh” hơn: và với họ, tâm linh thuộc lãnh vực độc quyền cá nhân, không thuộc đoàn thể, không thể chế nào được can thiệp vào…

Nhưng Đức Bênêđictô XVI ý thức rất rõ về chủ nghĩa cá nhân bất di bất dịch này của thời đại chúng ta, ngài hết sức khiêm tốn nhận định (một đặc điểm khác trong nhân cách của ngài). Mặt khác, con người vẫn nhận thấy “mình còn thiếu một cái gì đó…” Đây là lãnh vực của rao giảng Tin Mừng – lãnh vực làm chứng của người tín hữu kitô trong thế giới ngày nay. Làm thế nào để tiếp cận với lĩnh vực này? Đức Bênêđictô XVI đặt câu hỏi rất hay. Đức Phanxicô cố gắng thực hiện các câu trả lời. Giữa hai triều giáo hoàng này, tính liên tục quan trọng hơn những khác biệt.

Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch